Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Ino mbuti Mbondikonzya Kulwana Penzi Lyansoni?

Ino mbuti Mbondikonzya Kulwana Penzi Lyansoni?

 Cuusisya ncakuti: Nsoni zilakonzya kupa kuti mutabi abalongwe babotu alimwi akwiindwa zintu mubuumi.

 Bubotu mbwakuti: Talili lyoonse nsoni nozili zibi. Zilakonzya kumugwasya kuyeeya kamutanaambaula alimwi akumupa kuba basikulangilila abaswiilizi babotu.

 Cikkomanisya ncakuti: Penzi lyansoni lilakonzya kumana, ciyandika buyo nkutazilekela kumweendelezya. Cibalo eeci cilamugwasya mbomukonzya kucita oobo.

 Amuzizyibe zintu zimupa kuyoowa

 Nsoni zilakonzya kumupa kuyoowa kwaambaula amuntu cantongolameso. Akaambo kaceeci, mulakonzya kulimvwa kulendelelwa, mbuli kuti muli nyolikke muluumu iisiya mbi. Eeco cilayoosya. Pele ikuti mwazizyiba zintu zimupa kuyoowa, mulakonzya kubona kuti tamweelede kuyoowa pe. Amulange-lange zikozyanyo eezyi zyotatwe.

  •   Cimupa Kuyoowa #1: “Tandizyi makani ngondeelede kubandika.”

     Kaambo kamasimpe: Bantu balaluba nzyomwaamba, pele bayeeya buyo mbozibajatikizya. Aboobo mulakonzya kucileka kuyoowa kwiinda mukuba baswiilizi babotu, ibabikkila maano kuli nzyobaamba bamwi.

     Ncomweelede kuyeeya: Ino mbalongwe bali buti mbomuyanda, sena mbaabo batakkalwi nzinini amulomo nobaambaula, naa muyanda baswiilizi babotu?

  •   Cimupa Kuyoowa #2: “Bantu bayeeya kuti ndilalendelezya.”

     Kaambo kamasimpe: Bantu mbabayakwaamba naa mulaansoni naa pe. Mulakonzya kuzyeendelezya nsoni kwiinda mukubatondezya bwini mbomubede bantu, mpoonya akubalekela kuti baambe naa muli bantu bali buti.

     Ncomweelede kuyeeya: Ikuti naa muyeeya kuti bantu boonse bamuyeeyela munzila iitaluzi, ambweni ndinywe mubayeeyela munzila iitaluzi kwiinda mukubona kuti tabamuyandi.

  •   Cimupa Kuyoowa #3: “Ndilafwa nsoni kuti ndaambe cintu citaluzi.”

     Kaambo kamasimpe: Eeco cilacitika kumuntu uuli woonse. Mulakonzya kubweendelezya buyoofwu kwiinda mukubona kulubizya kwanu kuti ncoolwe cakutondezya kuti tamulondokede.

     Ncomweelede kuyeeya: Sena tacimukkomanisyi kuba abantu ibazumina kuti tabalondokede?

 Sena mulizyi? Bantu bamwi bayeeya kuti tabajisi nsoni akaambo kakuti batuma tumeseji tunji twaafooni. Pele ncuuba-uba kupanga balongwe beni-beni ciindi nomubandika cantongolameso. Syaazibwene mumakani aatekinoloji wazina lyakuti Sherry Turkle wakalemba kuti: “Ciindi notwabonana cantongolameso alimwi akumvwa jwi lyaumwi aumwi notuba acilongwe ciyumu amuntu.” a

Ciindi nomwabweendelezya buyoofwu, muyoobona kuti kubandika cantongolameso tacili cintu ciyoosya mbuli mbomwakali kuyeeya kaindi

 Nzyomweelede kucita

  •   Amweelebe kulyeezyanisya. Tamweelede kuciindizya kusangalizya bamwi. Muciindi caboobo, mbaakani yanu njakuti nsoni ziceye-ceye kutegwa mutaindwi coolwe cakuba abalongwe babotu alimwi akwiindwa zintu mubuumi.

     “Mibandi tayeelede kuba milamfwu, alimwi tamweelede kuba ndinywe nomubikkilwa maano. Amulizyibye kumuntu umwi mupya, alimwi akumubuzya mibuzyo misyoonto buyo.”—Alicia.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Umwi aumwi alingule nzyacita lwakwe mwini, mpoonya ulajana kaambo kamupa kukondwa lwakwe mwini, ikutali akaambo kakulyeezyanya amuntu uumbi.”—Bagalatiya 6:4.

  •   Kamulangisisya. Amulangilile baabo bakkomanina kuyanzana abantu akubona mbobabandika abantu aabo. Ninzila nzi iibabelekela? Ninzila nzi iitababelekeli kabotu? Ino ninzila nzi nzyobabelesya nywebo nzyomulombozya kwiiya?

     “Amulangilile akwiiya kuli baabo batakatazyigwi kupanga balongwe. Amulangilile mbobacita alimwi ancobaamba ciindi nobaswaanya muntu ciindi cakusaanguna.”—Aaron.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Mbubonya butale mbobukwenga butalenyina, awalo muntu ulasensemuna mweenzinyina.”—Tusimpi 27:17.

  •   Amubuzye mibuzyo. Kanji-kanji bantu balayanda ikwaamba mbobayeeya kujatikizya cintu cimwi, aboobo kubuzya mibuzyo ninzila mbotu yakutalisya mibandi ambabo. Alimwi cipa kuti bantu batabikkili kapati maano kulindinywe.

     “Kulibambilila limwi cilakonzya kumugwasya kucesya kulibilika. Mulakonzya kuyeeya notuba twaambo naa mibuzyo misyoonto kacitanasika ciindi cakuyanzana abamwi, kutegwa mwaswaangana amuntu mupya kulibilika kuceye-ceye.”—Alana.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Mutabikkili buyo maano kuzintu nzyomuyanda nywebo zilikke, pele akuzintu nzyobayanda bamwi.”—Bafilipi 2:4.

a Kuzwa mubbuku lyakuti Reclaiming Conversation.