Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Sena Kwaamba Majwi Mabyaabi Makani Masyoonto?

Sena Kwaamba Majwi Mabyaabi Makani Masyoonto?

“Ndakazyibila kumvwa bantu kabatukila cakuti kunyina mbondilimvwa. Ndakazyibila.”​—Christopher, 17.

“Nindakali mwana ndakali aacilengwa cakwaamba majwi mabyaabi. Cakali kunduubila kucicita, pesi alimwi cakali ciyumu kuleka.”​—Rebecca, 19.

 Mibuzyo

  •   Ino mulimvwa buti ciindi nomumvwa bantu kabaamba majwi mabyaabi kuli bamwi?

    •  Kunyina ambondilimvwa​—kayi ndakazyibila.

    •  Cilandikatazya​—pesi nduumuna buyo.

    •  Cilandicima​—candaalila kuzyibila.

  •   Ino nziindi zinji buti nzyomwaamba majwi mabyaabi kuli bamwi?

    •  Tandaambi majwi mabyaabi

    •  Muziindi

    •  Ziindi zinji

  •   Kweelana ambomuyeeya, ino mapati buti makani aajatikizya ŋambawido mbyaabi?

    •  Masyoonto

    •  Mapati

 Ikaambo ncocili boobo

 Sena kwaamba majwi mabyaabi kuli bamwi mucibona kuba makani mapati? Mulakonzya kwaamba kuti ‘taali makani mapati. Kayi, kuli zintu buya zyeelede kutulibilisya. Alimwi buya, bantu boonse balaamba majwi mabyaabi!’ Sena masimpe aaya?

 Kufwumbwa mbocibede, nkobali bantu batabelesyi majwi mabi. Alimwi balijisi twaambo tubotu ncobatacitili boobo. Mucikozyanyo:

  •  Kwaamba majwi mabyaabi takujatikizyi buyo majwi. Ŋambawido yanu itondezya buyo zili mumoyo wanu. Aboobo, kubelesya majwi mabi citondezya kuti tamubikkili maano mbobalimvwa bamwi. Sena oobo mbomubede ncobeni?

     Ibbaibbele lyaamba kuti: “Kufwumbwa zintu zizwa mukanwa zizwa mumoyo.”​—Matayo 15:18.

    Majwi mabyaabi alasofwaazya. Mutalisofwaazi alimwi abamwi

  •  Kwaamba majwi mabyaabi kulakonzya kupa bamwi kumubona munzila iitali kabotu. Ibbuku lyakuti Cuss Control lyaamba kuti: “Mbotwaambaula kulakonzya kuyubununa balongwe mbotunoojisi, naa babelesima abanamukwasyi banootulemeka, zilongwe nzyotunoojisi, mbotunoobajatikizya bamwi, naa tuyoojana mulimo naa kusumpulwa, alimwi buya ambobanootweendelezya bantu mbotutazyi.” Alimwi lyaamba kuti: “Amulilingule akubona naa zilongwe zyanu inga zyayuma, nomwatalikukonka.”

     Ibbaibbele lyaamba kuti: ‘Amwaasowe. . . majwi aakusampaula.”​—Baefeso 4:31.

  •  Kukonka takumupi kuba mbuli mbomuyeeya. Ba Dr.  Alex Packer mubbuku ndyobakalemba ilyakuti How Rude! bakaamba kuti: “Bantu bakazyibila kukonka balacima kuswiilizya.” Bakayungizya kuti, “Majwi mabi taapi muntu kwaamba cabusongo, camaano, naa kuba alweetelelo. Ikuti nzyomwaambaula kazitakkomanisyi, ayalo mizeezo yanu ilanyongana.”

     Ibbaibbele lyaamba kuti: “Kutazwi jwi libolede neliba lyomwe mukanwa lyanu.”​—Baefeso 4:​29.

 Ncomukonzya kucita

  •  Amulibikkile mbaakani. Amusole kutaamba majwi mabyaabi mumwezi omwe naa kwansondo zisyoonto. Inga mwabona mpomweendela kwiinda mukubelesya ccaati naa kkalenda. Kutegwa mwiizuzikizye mbaakani yanu, mweelede kucita zintu zimwi. Mucikozyanyo:

  •  Amuzitantamuke zyakulikondelezya izimupa kuyeeya majwi mabyaabi. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Kumvwana abantu babyaabi kupa kuti muntu aleke kulilemeka kabotu.” (1 Bakorinto 15:33, bupanduluzi buyungizyidwe) Eeci cilabikkilizya azyakulikondelezya, mafilimu, mavidiyo geemu, alimwi anyimbo nzyomuswiilila. Kenneth uujisi myaka iili 17 waamba kuti: “Ncuuba-uba kwiimba lwiimbo ndokkomanina akaambo buyo kakuti lulila kabotu akutabikkila maano kuti lujisi majwi mabyaabi.”

  •  Amulitondezye kuti mulisimide. Bantu bamwi babelesya majwi mabyaabi kutegwa balimvwisye kuti mbapati. Mubwini, tabusyi mbocibede oobo. Bbaibbele lyaamba kuti bantu basimide “balaamaano aayiisyidwe kwaandaanya ciluzi acitaluzi kwiinda mukwaabelesya.” (Bahebrayo 5:​14) Tababelesyi majwi mabyaabi kuyanda buyo kukkomanisya bamwi.

 Mubwini, ŋambawido mbyaabi inyonganya mizeezo mibotu. Bantu bakanyongana kale mumizeezo bavwula kapati munyika! Ibbuku lyakuti Cuss Control, lyaamba kuti “Mutabasangani. Pele amusolekesye kutabelesya majwi mabyaabi. Muyookkomana alimwi bantu bamwi bayookkomana kuyanzana andinywe.”