¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le wiʼijil ku yilaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ?
«Mix máak kun muʼyajtik wiʼijil». Leloʼ letiʼe baʼax ku tuklik u beetik tuláakal le gobiernoʼob yanoʼob way yóokʼol kaabeʼ: ka yanak baʼal u jaant tuláakal máak. a ¿Yaan wa túun u kʼuchul u kʼiinil u béeytal lelaʼ? ¿Baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yoʼolal leloʼ?
Le Bibliaoʼ u yaʼalmeʼ yaan u pʼáatal minaʼan baʼal jaantbil
Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «tu tsʼook kʼiinoʼobeʼ» yaan u pʼáatal minaʼan baʼal jaantbil (2 Timoteo 3:1). Le wiʼijil k-ilik teʼ kʼiinoʼobaʼ maʼ u culpa Diosiʼ, pero u yaʼalmiliʼeʼ yaan u kʼuchul u kʼiinil u muʼyaj máak yoʼolal wiʼijil (Santiago 1:13). Koʼox ilik kaʼapʼéel profecíaʼob tiʼ le Bibliaoʼ.
«Yaan u pʼáatal minaʼan baʼal jaantbil [...] jejeláas tuʼux» (Mateo 24:7) Jeʼex u yaʼalik le profecíaaʼ yaʼab tuʼux kun muʼyajtbil wiʼijil. Junpʼéel informe beetaʼab maʼ sen úuch tumen le máaxoʼob ilik ka yanak baʼal jaantbiloʼ tu yaʼalaj: «Bejlaʼeʼ tu lugar u yantal baʼal jaantbileʼ táan u maas yaʼabtal le máakoʼob ku sufriroʼob yoʼolal wiʼijiloʼ, hasta yaʼabeʼ desnutridoʼob». b U millonesil máakoʼobeʼ minaʼan baʼal u jaantoʼob, le oʼolal yaʼabeʼ táan u kíimloʼob.
«Tin wilaj juntúul box tsíimin. Le máax natʼmiloʼ u chʼúuymaj junpʼéel balanza» (Apocalipsis 6:5). Teʼ profecíaaʼ le tsíimin yéetel le máax natʼmiloʼ ku chíikbeskoʼob le wiʼijil kun muʼyajtbil teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ. c Le máakoʼ u chʼúuymaj junpʼéel balanza utiaʼal u pesartik yéetel u jatsik le janaloʼ. Tsʼoʼoleʼ uʼuyaʼab xan junpʼéel voz táan u yaʼalikeʼ le janaloʼ yaan u jach koʼojtal, le oʼolal kʼaʼabéet u jach kanáantaʼal (Apocalipsis 6:6). Lelaʼ jach letiʼe baʼax k-ilik teʼ kʼiinoʼobaʼ, u millonesil máakoʼobeʼ maʼ tu páajtal u kaxtikoʼob mix u manikoʼob baʼal u jaantoʼob.
Yaan u xuʼulul u muʼyajtaʼal wiʼijil
Le científicoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le bukaʼaj u yich le luʼum ku cosechartaʼaloʼ jeʼel u tsʼáaik baʼal u jaant tuláakal máakeʼ. Wa beyoʼ, ¿baʼaxten yaʼab máak táan u muʼyajtik wiʼijil? ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia ken u beet Jéeoba, d le Máax beetmil le Luʼum, utiaʼal u yutskíintik le problemaaʼ?
Problema: Le gobiernoʼoboʼ maʼ tu páajtal u luʼskoʼob le óotsililoʼ mix u beetkoʼob ka yanak taakʼin tiʼ tuláakal máak utiaʼal ka yanak baʼal u jaante.
Bix kun utskíintbil: Maʼ kun xáantaleʼ u Reino Dios, nuʼuktaʼan tumen rey Jesucristoeʼ, yaan u xuʼulsik tiʼ tuláakal le gobiernoʼob yanoʼob way yóokʼol kaabeʼ (Daniel 2:44; Mateo 6:10). Bejlaʼeʼ yaʼab máakoʼob óotsiloʼobeʼ maʼ tu béeytal u manik baʼal u jaantoʼob. Pero yáanal u Reino Dioseʼ maʼ kun antal wiʼijil. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik yoʼolal Jesús: «Yaan u salvartik le óotsil táan u kʼáatik áantajoʼ, le máax ku pechʼ óoltaʼaloʼ bey xan le máax minaʼan máax áantkoʼ. [...] Yaan u sen tsʼáaik u yich le luʼumoʼ, tak tu maas kaʼanlil le montañaʼoboʼ» (Salmo 72:12, 16).
Problema: Le guerraʼoboʼ tsʼoʼok u beetik u sen yantal problemas jeʼex u pʼáatal minaʼan taakʼin yéetel u talamtal u bisaʼal baʼal jaantbil tiʼ uláakʼ luʼumiloʼob.
Bix kun utskíintbil: «[Jéeobaeʼ] ku beetik u xuʼulul u yantal baʼateʼel tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Ku kaʼakachik le arcooʼ bey xan le lanzaoʼ, yéetel ku tóokik u carroiloʼob baʼateʼel» (Salmo 46:9). Dioseʼ yaan u xuʼulsik tiʼ le máaxoʼob beetik u yantal le guerraʼoboʼ bey xan tiʼ tuláakal u nuʼukuliloʼob baʼateloʼ. Kéen úuchuk lelaʼ tuláakal máak kun yantal baʼal u jaante. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tu kʼiinil táan u gobernareʼ yaan u yaʼabtal máaxoʼob beetik baʼax maʼalob, [...] le jeetsʼeliloʼ mantatsʼ xan kun antal» (Salmo 72:7).
Problema: U peortal le clima yéetel le nukuch loobiloʼoboʼ tsʼoʼok u beetik u perdertaʼal le cosechaoʼ yéetel u kíimil yaʼab baʼalcheʼob jeʼex le wakaxoʼoboʼ.
Bix kun utskíintbil: Dioseʼ yaan u beetik u maʼalobtal le climaoʼ, leloʼ yaan u yáantaj utiaʼal u tsʼáaik u yich le paakʼaloʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «[Jéeobaeʼ] ku beetik u jéetsʼel le kʼaʼamkach iikʼoʼ, le oʼolal ku jéetsʼel u olasil le kʼáaʼnáaboʼ.[...] Letiʼeʼ ku beetik u pʼáatal le desierto jeʼex junpʼéel lugar tuʼux yaan yaʼabkach jaʼ chuup yéetel cañaʼobeʼ, le tuʼux tikin le luʼumoʼ ku beetik u pʼáatal jeʼex junpʼéel lugar tuʼux ku tuul yaʼabkach jaʼeʼ. Teʼeloʼ tiʼ ku bisik le máaxoʼob minaʼan baʼal u jaantoʼoboʼ […]. Ku pakʼikoʼob uva bey xan uláakʼ baʼaloʼob, leloʼobaʼ jach ku tsʼáaik u yichoʼob» (Salmo 107:29, 35-37).
Problema: Bejlaʼeʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ chéen u kʼáatoʼob u ganartoʼob taakʼin le oʼolal ku beetkoʼob baʼaloʼob utiaʼal jaantbil jeʼel u kʼojaʼankúuntikoʼob máakeʼ. Yanoʼob xaneʼ maʼ tu chaʼikoʼob u bisaʼal le janal tuʼux maas kʼaʼabéetoʼ.
Bix kun utskíintbil: U Reino Dioseʼ yaan u xuʼulsik tiʼ tuláakal le kʼasaʼan máakoʼob chéen u yutsiloʼob ku kaxtikoʼoboʼ (Salmo 37:10, 11; Isaías 61:8). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ «ku beetik justicia tiʼ le máaxoʼob ku toʼokol le baʼaxoʼob yaantiʼoboʼ, yéetel ku tsʼáaik baʼal u jaant le máaxoʼob minaʼan baʼal u jaantoʼoboʼ» (Salmo 146:7).
Problema: Cada añoeʼ tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ ku puʼulul wa ku chaʼabal u kʼastal kex 30 por ciento tiʼ tuláakal le baʼaloʼob yaan utiaʼal jaantbiloʼ.
Bix kun utskíintbil: Yáanal u Reino Dioseʼ maʼ kun chaʼabil u kʼastal mix u puʼulul le baʼaloʼob utiaʼal jaantbiloʼ. Le ka taal Jesús way luʼumeʼ tu kanáantaj maʼ u puʼulul le janaloʼ. Por ejemploeʼ le ka tsʼoʼok u tséentik maas tiʼ 5,000 máakoʼobeʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob: «Moleʼex le u xéexetʼal pʼáatoʼ utiaʼal maʼ u puʼulul mix baʼal» (Juan 6:5-13).
U Reino Dioseʼ yaan u xuʼulsik tuláakal le baʼaxoʼob beetik u yantal wiʼijiloʼ, teʼ kʼiin jeʼeloʼ tuláakal máak kun yantal baʼal u jaante (Isaías 25:6). ¿Baʼax kʼiin kéen úuchuk lelaʼ? Utiaʼal a wojéeltik u maasileʼ, ilawil le xook «¿Baʼax kʼiin kéen gobernarnak u Reino Dios way Luʼumeʼ?».
a Agenda 2030 sobre el Desarrollo Sostenible, aprobada en el 2015 por todos los Estados Miembros de las Naciones Unidas.
b Le informeaʼ beetaʼab tumen le Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura, el Fondo Internacional de Desarrollo Agrícola, el Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia, el Programa Mundial de Alimentos de las Naciones Unidas yéetel le Organización Mundial de la Salud.
c Utiaʼal a wojéeltik u maasil yoʼolal le kantúul tsíiminoʼob ku yaʼalik Apocalipsisoʼ, ilawil le xook «¿Máaxoʼob natʼmil le kantúul tsíiminoʼoboʼ?».
d U kʼaabaʼ Dioseʼ Jéeoba (Salmo 83:18). Ilawil le xook «¿Máax Jéeoba?».