Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

YANAKTOʼON LE FE ANCHAJTIʼOBOʼ | DAVID

‹Le baʼatelaʼ u baʼateʼel Jéeoba›

‹Le baʼatelaʼ u baʼateʼel Jéeoba›

DAVIDEʼ óolak jéentantaʼak tumen le soldadoʼob jakʼaʼan u yóoloʼob táan u púutsʼloʼob tiʼ le baʼateloʼ. ¿Baʼaxten jach saajkoʼob? Davideʼ tu yuʼubaj chéen táan u yaʼalikoʼob u kʼaabaʼ juntúul máak jach u yojel baʼateʼel. Le máakoʼ tiʼ waʼalakbal teʼ táax luʼumoʼ, tsʼíik u yich yéetel sen kaʼanal u baakel. Mix juntéen u yil David juntúul máak beyoʼ.

Le máakoʼ Goliat. Davideʼ tu tsʼáaj cuenta baʼaxten sajak le soldadoʼoboʼ. ¡Si le máakoʼ juntúul waʼapáachʼ! U aalil u wíinklileʼ bey jeʼex u aalil kaʼatúul máakeʼ. Tsʼoʼoleʼ táaj yaan u muukʼ, nuuktak u nuʼukulil u baʼateʼel yéetel jach u yojel u manejarte. Máans ta tuukul bix kóochil uʼuyaʼabik u tʼaan le ka joʼopʼ u retartik le israelitaʼob yéetel Saúl u reyoʼoboʼ. Goliateʼ tu yaʼalaj ka túuxtaʼak juntúul israelita baʼateʼel tu yéetel sin ke u yoksikuba u maasil soldadoʼoboʼ (1 Samuel 17:4-10).

Jach sajak le israelitaʼoboʼ, bey xan rey Saúl. Davideʼ tu yojéelteʼ tsʼoʼok junpʼéel mes káajak u beetik Goliat le baʼal beyoʼ. Tu kaʼajaats le soldadoʼoboʼ chéen ku yuʼubikoʼob baʼax ku yaʼalik Goliat sáamsamal. Yaachajaʼan u yóol David. ¡Suʼtsil baʼax ku yúuchul! U reyil Israel yéetel u soldadoʼob, tuʼux táakaʼan tak óoxtúul u sukuʼunoʼob Davideʼ, táan u kikilankiloʼob. Utiaʼal Davideʼ le x-laʼ Goliatoʼ maʼ chéen táan u pajik u suʼtal u soldadoiloʼob Israeliʼ, baʼaxeʼ táan u pochʼik tak Jéeoba u Dios le israelitaʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿baʼax maas jeʼel u beetik David, juntúul óotsil xiʼipaleʼ? Tsʼoʼoleʼ ¿baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le fe anchajtiʼoʼ? (1 Samuel 17:11-14).

‹LETIʼ, LÍIKʼEN A JUNPÁAYKUNTE›

Koʼox ilik baʼax úuch yaʼab mesoʼob táanil tiʼ lelaʼ. Táan u tʼúubul Kʼiin. Davideʼ táan u kanáantik u taamanoʼob u taata tu níixil junpʼéel puʼuk naatsʼ Belén. Maʼ xaaneʼ mix 20 años yaantiʼ, pero juntúul xiʼipal jatsʼuts, chak u tsoʼotsel u pool yéetel chíikaʼan tu yich yaan u naʼat. Uts tu tʼaan u paxik arpa. U chaʼantik le jatsʼuts baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ le péeksik paax. Tsʼoʼoleʼ como yaʼab horaʼob ku ensayareʼ tsʼoʼok u jach maʼalobtal u paax. Le táan túun u kiʼ paax Davidoʼ, túuxtaʼab tʼanbil tumen u taata (1 Samuel 16:12).

Ka kʼuch tu yotocheʼ, u taataeʼ táan u tsikbal yéetel juntúul nojoch máak: profeta Samuel. Jéeoba túuxt tu yiknal Jesé utiaʼal ka u yéey juntúul u paal bey reyeʼ. Samueleʼ tsʼokaʼan u yilik kaʼach u siete sukuʼunoʼob David, pero mix juntúul tiʼ letiʼob yéeyaʼabiʼ. Le ka túun kʼuch Davideʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Samuel: «Letiʼ. Líikʼen a junpáaykunt utiaʼal u beet [u reyil]». Samueleʼ tu jeʼekʼabtaj junpʼéel baak chuup yéetel kiʼibok aceiteeʼ ka tu yalaj tu pool David. Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ kʼexpaj u kuxtal David. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Chʼaʼab David tumen u [espíritu] Yuumtsil» (1 Samuel 16:1, 5-13).

Davideʼ tu reconocertaj Jéeoba áant u kíims le tsʼíitsʼik baʼalcheʼoboʼ

¿Káaj wa u tsʼíiboltik David u beetik u reyil? Maʼ, letiʼeʼ yéetel kiʼimak óolal tu páaʼtaj u yeʼesaʼaltiʼ tumen u espíritu santo Jéeoba tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u kʼamik meyajoʼob maas nuuktak. Mientraseʼ yéetel kabal óolal seguernaj u kanáantik tamanoʼob, tu tsʼáaj u yóol tiʼ le meyajaʼ yéetel maʼ tu chʼaʼaj saajkiliʼ. Kaʼatéen máan jaantaʼab le tamanoʼoboʼ, juntéenjeakeʼ tumen juntúul león, tsʼoʼoleʼ tumen juntúul oso. Davideʼ maʼ chéen tu yilaj u jaʼasik u yóol le tsʼíitsʼik baʼalcheʼob desde náachiloʼ, baʼaxeʼ tu séebaʼanil ook u defendert le mejen tamanoʼoboʼ. Tu juunal tu kíimsaj le león yéetel le osooʼ (1 Samuel 17:34-36; Isaías 31:4).

Ka máan kʼiineʼ Sauleʼ tu yuʼubaj u yúuchul maʼalob tʼaan tu yoʼolal David, ka tu túuxtaj tʼanbil. Kex láayliʼ maʼalob u baʼateʼel Sauleʼ, xuʼul u lúubul utsil tiʼ Jéeoba tumen maʼ tu yuʼubaj tʼaaniʼ. Jéeobaeʼ tu luʼsaj u kiliʼich muukʼ tiʼ Saúl, le oʼolal mantatsʼ kʼuuxilnajaʼan, celoso yéetel jach tsʼíik. Chéen ken u yuʼub paax ku chan jéetsʼel u yóol. Jujuntúul tiʼ le máaxoʼob meyajtik Sauloʼ tu yojéeltoʼobeʼ jach maʼalob u paax David yéetel u yojel baʼateʼel. Bey túun úuchik u tʼaʼanal Davidoʼ yéetel maʼ xáanchaj ka joʼopʼ u paax u yuʼub Sauliʼ; tu beetaj xan u escuderoil (1 Samuel 15:26-29; 16:14-23).

Bejlaʼeʼ le xiʼipalaloʼob yéetel le x-chʼúupalaloʼoboʼ yaʼab baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ le fe anchaj tiʼ David tu táankelmiloʼ. Tu máansaj yaʼab tiempo tiʼ baʼaloʼob jeʼel u beetik u maas náatsʼal tiʼ Jéeobaeʼ. Tsʼoʼoleʼ chúukpaj u yóol u kan u beet baʼaloʼob maʼalobtak jeʼel u yáantaj utiaʼal u tsʼaʼabal meyaj tiʼeʼ. U maas kʼaʼanaʼanileʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼal tumen u kiliʼich muukʼ Jéeoba. Yaʼab baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ Davideʼ (Eclesiastés 12:1).

«MIX MÁAK UNAJ U LÚUBUL U YÓOL TU YOʼOLAL»

Kex táan u meyajtik Sauleʼ, Davideʼ suuk kaʼach u suut tu yotoch u kanáant tamanoʼob, yaan horaeʼ ku xáantal tiaʼaniʼ. Junpʼéel kʼiin tiʼ le jeʼeloʼ túuxtaʼab tumen u taata u yil bix yanil u óoxtúul sukuʼunoʼob yanoʼob ichil u soldadoʼob Sauloʼ. Davideʼ tu yuʼubaj tʼaan, ka tu bisaj baʼax kʼaʼabéettiʼob tak tu táax luʼumil Elah. Le ka kʼucheʼ letiʼe ka tu yilaj le soldadoʼob chéen táan u yuʼubikoʼob baʼax ku yaʼalik le filisteooʼ. Le kaʼajaats soldadoʼoboʼ chéen táan u paktikubaʼob desde náachil teʼ kʼóom luʼumoʼ (1 Samuel 17:1-3, 15-19).

Davideʼ maʼ tu páajtal u creertik le baʼax ku yilkoʼ. ¿Bix kun púutsʼul u soldadoʼob Jéeoba tiʼ juntúul luʼumkabil máak? Utiaʼal Davideʼ Jéeoba ku poʼochʼol tumen le x-laʼ filisteooʼ, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ le soldadoʼoboʼ kʼaʼabéet u maʼakal u chiʼ Goliat. Eliab, u maas nojchil u sukuʼunoʼob Davideʼ, tu yojéeltaj baʼax ku yaʼalik u yíitsʼineʼ ka tu kʼeʼekʼeyaj. Tu yaʼalajtiʼeʼ chéen taal u chaʼant bix u kíimskubaʼob teʼ baʼateloʼ. Pero Davideʼ tu yaʼalajtiʼ: «¿Baʼax tin beetaj? Si chéen táan in tʼaan yéetel le soldadoʼoboʼ». Davideʼ seguernaj u yaʼalik kʼaʼabéet u kíimsaʼal Goliat, hasta ka tsikbaltaʼab tiʼ Saúl baʼax ku yaʼalik. Saúl túuneʼ tu yaʼalaj ka xiʼik chʼaʼabil David (1 Samuel 17:23-31).

Davideʼ tu líiʼsaj u yóol le rey yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Mix máak unaj u lúubul u yóol tu yoʼolal le filisteooʼ». U jaajileʼ tsʼokaʼaniliʼ u lúubul u yóol Saúl yéetel u soldadoʼobeʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼex suuk u beetik chéen wíinikeʼ tu tukloʼobeʼ mix baʼaloʼob tu tséel le nuxiʼ máakoʼ, tumen tu máansoʼob tu tuukuloʼobeʼ chéen tu tuuch le máak ku kʼuchloʼoboʼ. Tu tukloʼobeʼ yaan u xanabchaʼataʼaloʼob tumen le nuxiʼ giganteoʼ. Pero Davideʼ junpuliʼ maʼ bey u tuukuliʼ. Ka túun tu yaʼaleʼ letiʼ kun baʼateʼel yéetel Goliat (1 Samuel 17:32).

Sauleʼ tu yaʼalajtiʼ: «Maʼ bíin páatak a bin baʼateʼel tu yéetel le filisteooʼ, tumen techeʼ jach paalech; baʼaleʼ letiʼeʼ [desde] tu paalil juntúul j-baʼateʼel máak». ¿Chéen wa juntúul chan paal David? Maʼatech, pero jach paal utiaʼal ka u kuch u nuʼukul juntúul soldado. Jeʼel bixakeʼ tsʼoʼok u yojéeltaʼal maʼ sajak baʼateliʼ yéetel maʼ xaaneʼ taʼaytak veinte años tiʼ (1 Samuel 16:18; 17:33).

Davideʼ tu yaʼalaj tiʼ Sauleʼ tsʼoʼok u kíimsik juntúul león yéetel juntúul oso. ¿Chéen wa táan u presumirtik baʼax u beetmaj? Maʼatech, tumen u yojel Jéeoba áant u beete. Tu yaʼalaj: «Yuumtsil token tiʼ le león wa tiʼ le osooʼ, letiʼ xan bíin tokiken tu kʼab le filisteooʼ». Saúl túuneʼ tu yaʼalajtiʼ: «Xeen túun, Yuumtsil bíin u láakʼintech» (1 Samuel 17:37).

¿A kʼáat wa ka yanaktech junpʼéel fe jeʼex le anchaj tiʼ Davidoʼ? Davideʼ maʼ chéen ku tuklik jeʼel u bin utsil tiʼeʼ, u yojel jeʼel u yáantaʼal tumen Dioseʼ tumen yaan u fe tiʼ letiʼ. U yojel kaʼacheʼ Jéeobaeʼ juntúul Dios ku kanáantkoʼon yéetel yaabilaj yéetel ku béeykuntik baʼax u yaʼalmaj. Wa k-kʼáat ka yanaktoʼon junpʼéel fe beyoʼ kʼaʼabéet u seguer k-kaanbal tiʼ Dios teʼ Bibliaoʼ. Wa k-tsʼáaik ichil k-kuxtal baʼax k-kanikeʼ yaan u bintoʼon utsil yéetel yaan u maas muʼukʼaʼantal k-fe (Hebreoʼob 11:1).

JÉEOBA «BÍIN U KʼUBECH TIN KʼAB»

Sauleʼ letiʼe máax maas kaʼanal u baakel tiʼ u kaajil Israeloʼ, le oʼolal le ka tu takaj tiʼ David u búukil u baʼateʼeloʼ, maʼ pʼischajtiʼiʼ (1 Samuel 9:2). Le búukil baʼatelaʼ chíikaʼan tiʼ le búuk de cobre ku takik Goliatoʼ, bey u paach kayeʼ. Le ka tu yóotaj xíimbal David tu yéeteleʼ maʼ páajchajiʼ tumen jach táaj aal. Mix juntéen kaʼansaʼak u beet u soldadoil yéetel mix juntéen u tak u búukil baʼateʼel. Tu luʼsaj túuneʼ ka tu takaj le nookʼ suuk u takik le j-kanan tamanoʼoboʼ (1 Samuel 17:38-40).

Davideʼ tu machaj le cheʼ suuk u meyaj tiʼ le j-kanan tamanoʼoboʼ, ka tu jéenkaltaj junpʼéel chan sáabukaan yéetel u yúuntun. Maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ le yúuntunoʼ mix baʼal u biilal, pero u jaajileʼ jeʼel u beetik nojoch loob tiʼ máakeʼ. Le yúuntunoʼ junpʼéel chan bolsa de kʼéewel tsʼaʼan kaʼatíichʼ u suumil; jach ku meyaj kaʼach tiʼ le j-kanan tamanoʼoboʼ. Utiaʼal u chʼiin Davideʼ ku tsʼáaik junpʼéel tuunich tu chan bolsail le yúuntunoʼ, ku machik tu suumileʼ, ku chich pirinsuttik kaʼanal, tsʼoʼoleʼ ku chaʼik u bin le tuunichoʼ. Úuchjeakileʼ jach ku meyaj le yúuntunoʼ, teʼ guerraʼoboʼ ku bisaʼal tak u jaats soldadoʼob chéen yúuntun ku meyajtiʼob.

David túuneʼ tu séebaʼanil bin u kaxt Goliat. Maʼ xaaneʼ le táan u molik le cinco mejen tuunichoʼob teʼ tikin río tuʼux máanoʼ táan xan u sen orar tiʼ Dios. Ka tsʼoʼokeʼ le ku lakchajal u yáalkab utiaʼal u bin teʼ baʼateloʼ.

¿Baʼax wal tu tuklaj Goliat ka tu yilaj u tíipʼil Davideʼ? Joʼopʼ u pʼaʼastik. Ku yaʼalik le Bibliaoʼ tu «yilaj chéen juntúul chakxikeʼen paal kiʼichkelmeʼ, ka tu chʼaʼaj báaxalil». Ichil u pʼujaʼanileʼ tu yaʼalaj Goliat: «¿Juntúul peekʼen utiaʼal ka taalakech a jatsʼen yéetel cheʼ?». Maʼ xaaneʼ tu yilaj le cheʼ u machmaj Davidoʼ, pero maʼ tu yilaj le yúuntunoʼ. Tu kʼaakʼastʼantaj David tu kʼaabaʼ u diosoʼob le filisteoʼoboʼ yéetel tu yaʼaleʼ ken tsʼoʼokok u kíimskeʼ yaan u tsʼáaik tiʼ le chʼíichʼoʼob yéetel tiʼ le tsʼíitsʼik baʼalcheʼob utiaʼal ka jaantaʼakoʼ (1 Samuel 17:41-44).

Le baʼax tu beetaj Davidoʼ ku yeʼesik bukaʼaj nojchil u fe. Chéen tukult bix úuchik u yaʼalik tiʼ Goliat le tʼaanoʼobaʼ: «Techeʼ ka taal tin wóokʼol yéetel máaskab, lóomteʼ yéetel jabalina, baʼaleʼ teneʼ kin taal ta wóokʼol tu kʼaabaʼ [Jéeoba] tiʼ máax yaan tuláakal páajtalil, u [Dios u soldadoiloʼob] Israel, le máax tsʼoʼok a pʼuʼujsikoʼ». Davideʼ u yojleʼ u muukʼ wíinik yéetel le nuʼukul baʼateloʼ mix baʼal u biilal. Goliateʼ tu pochʼaj Jéeoba, le oʼolal Jéeoba kun núukik tiʼ. Jeʼex tu yaʼalil Davidoʼ: «Le baʼatelaʼ, u baʼateʼel [Jéeoba]» (1 Samuel 17:45-47).

Davideʼ maʼ chʼóop utiaʼal maʼ u yilik bukaʼaj nojchil Goliatiʼ. Pero maʼ tu ketaj u wíinklil tu yéeteliʼ, le oʼolal maʼ sajakchaj jeʼex Saúl yéetel u soldadoʼoboʼ. Baʼax tu beeteʼ tu ketaj Goliat yéetel Jéeoba, ka tu tsʼáaj cuentaeʼ le óotsil máak yaan kex tres metros tiʼoʼ mix baʼal tu tséel Jéeoba, u nojoch jalaʼachil tuláakal baʼal. Tu táan Jéeobaeʼ juntúul wíinik, kex jeʼel máaxakeʼ, chéen bey juntúul chan ikʼel séeb jeʼel u puʼuchʼleʼ.

Le táan u yáalkab David utiaʼal u náatsʼal tiʼ Goliatoʼ, tu jupaj u kʼab tu sáabukaaneʼ ka tu chʼaʼaj junpʼéel tuunich. Tu tsʼáaj tu yúuntuneʼ ka joʼopʼ u chich pirinsuttik. Goliateʼ joʼopʼ u náatsʼal tiʼ David, maʼ xaaneʼ tu paach u escudero ku chéen taal. Como kaʼanal u baakeleʼ istikyaj jeʼel u piʼixil u pool tumen u escuderoeʼ. Jach tu pool xan tojtáantaʼab tumen David (1 Samuel 17:41).

Davideʼ tu yileʼ tak juntúul giganteeʼ mix baʼal tu tséel Jéeoba

Le túun ku chaʼik David u bin le tuunichoʼ. Teʼ súutukoʼ pʼáat chʼechʼenkil tuláakal, chéen u xóob le tuunich ku yuʼubaʼaloʼ. ¡Tʼoj! Ka tsaʼay tu pool Goliat. ¡Kíijlin! Ka nojkʼaji. Jéeoba áant David utiaʼal maʼ u kʼaʼabéettal u kaʼa chʼiin. Ka tu yilaj le escudero tsʼoʼok u lúubul le nuxiʼ máakoʼ, le ku lakchajal u yáalkab. David túuneʼ tu natsʼubaeʼ, tu chʼaʼaj u espada Goliateʼ ka tu kúulxotʼtaj u pool (1 Samuel 17:48-51).

Hasta ka xuʼul u chʼaʼik saajkil Saúl yéetel u soldadoʼob. Táaj u yawtoʼobeʼ ka tsáayoʼob tu paach le filisteoʼoboʼ. Úuch le baʼax tu yaʼalaj David tiʼ Goliatoʼ: «[Jéeoba] bíin u kʼubech tin kʼab» (1 Samuel 17:47, 52, 53).

Bejlaʼeʼ Dioseʼ maʼ tu yaʼalik tiʼ máaxoʼob meyajtik ka u kíims u enemigoʼob (Mateo 26:52). Kex beyoʼ kʼaʼabéet u yantaltoʼon le fe anchaj tiʼ Davidoʼ. Unaj k-kʼaʼajsikeʼ Jéeobaeʼ jach tu jaajil yaan, chéen letiʼ unaj k-meyajtik yéetel chéen tiʼ letiʼ unaj k-chʼaʼik saajkil. Yaan kʼiineʼ jeʼel k-uʼuyik mix baʼaloʼon tu tséel le problemaʼob ku yantaltoʼonoʼ, pero u jaajileʼ mix junpʼéel problema nojoch tu táan Jéeoba. Wa k-meyajtik Jéeoba Dios yéetel k-tsʼáaik k-fe tiʼ letiʼ jeʼex tu beetil Davideʼ, mix baʼal kun sajakkúuntikoʼon, tumen mix baʼal jeʼel u béeytal tu contra Jéeobae.