Xeen tiʼ baʼax ku taasik

¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le Navidadoʼ?

¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le Navidadoʼ?

Baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ

 Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik baʼax kʼiin ka síij Jesús yéetel maʼatech u yaʼalik ka k-celebrarte. Junpʼéel libro jach kʼaj óolaʼaneʼ ku yaʼalik: «U celebrartaʼal le Navidadoʼ maʼ Dios aʼalmil ka beetaʼakiʼ yéetel mix tuʼux ku yaʼalaʼal teʼ Nuevo Testamento ka beetaʼakoʼ» (Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, de John McClintock y James Strong).

 Wa k-xakʼaltik bix káajik u celebrartaʼal le Navidadoʼ yaan k-tsʼáaik cuentaeʼ tiʼ u taal tiʼ le fiestaʼob ku beetaʼal tiʼ le maʼ jaajil diosoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Dioseʼ maʼ uts tu tʼaan u yilik u beetaʼal baʼaloʼob beyoʼ (Éxodo 32:5-7).

Baʼaxoʼob suuk u beetaʼal tu kʼiinil Navidad

  1.   U celebrartaʼal úuchik u síijil Jesús. Le yáax cristianoʼoboʼ maʼatech u celebrarkoʼob kaʼach le kʼiin ka síij Jesúsoʼ tumen «u yojloʼobeʼ le fiestaaʼ [...] ku beetaʼal kaʼach tumen le kaajoʼob maʼatech u adorarkoʼob Diosoʼ» (Las cosas nuestras de cada día).

  2.   U kʼiinil 25 tiʼ diciembre. Mix baʼal eʼesik wa Jesúseʼ síij teʼ kʼiin jeʼeloʼ. Ku tuklaʼaleʼ chéen u nuuktakiloʼob le iglesia yéey le fechaaʼ tumen teʼ kʼiin jeʼelaʼ suuk kaʼach u beetaʼal junpʼéel kʼiinbesaj yaan yil yéetel u síijil le Kʼiinoʼ.

  3.   U tsʼaʼabal regaloʼob yéetel u beetaʼal fiestaʼob. Junpʼéel enciclopediaeʼ ku yaʼalik: «Tu chúumukil u mesil diciembreeʼ le romanoʼoboʼ suuk u beetkoʼob junpʼéel fiesta utiaʼal le dios saturnooʼ. Le baʼaxoʼob suuk u beetaʼal teʼ kʼiinbesaj jeʼelaʼ káaj xan u beetaʼal tu kʼiinil Navidad, jeʼex le u siʼibil regaloʼob, u múul janaloʼob yéetel u tʼaʼabal kiboʼob» (The Encyclopedia Americana). Le Diccionario de historia de la Iglesiaoʼ ku yaʼalik xan: «U fiestail le Navidad yéetel u paklan siʼibil regaloʼoboʼ tiʼ u taal tiʼ le fiesta suuk u beetik le romanoʼob tiʼ le dios saturnooʼ (17-24 tiʼ diciembre). Tsoʼoleʼ le Encyclopædia Britannicaoʼ ku yaʼalik xaneʼ kéen kʼiinbesaʼak le dios saturnooʼ mix máak ku meyaj.

  4.   U foquitosil navidad. Junpʼéel enciclopediaeʼ ku yaʼalikeʼ le máakoʼob kajaʼanoʼob Europaoʼ suuk kaʼach u adornartik u najiloʼob yéetel «foquitos bey xan yéetel u leʼ cheʼob maʼ tu jáan tijil» utiaʼal u celebrarkoʼob u síijil le Kʼiinoʼ yéetel utiaʼal u kanáantkubaʼob tiʼ le kʼasaʼan espírituʼoboʼ (The Encyclopedia of Religion). Le Diccionario de historia de la Iglesiaoʼ ku yaʼalikeʼ le cheʼob yaʼax u leʼob yéetel le foquitosoʼ ku chíikbeskoʼob u yáax díailoʼob enero.

  5.   Adornos ku beetaʼal yéetel acebo bey xan muérdago. Junpʼéel enciclopediaeʼ ku yaʼalik: «Le druidaʼob wa le úuchben sacerdoteʼob celtaʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ ku tsʼaʼabal bin poder tiʼob tumen le muérdagooʼ, tsʼoʼoleʼ ku meyajtiʼob u leʼ le acebo utiaʼal u adorarkoʼob le Kʼiinoʼ» (The Encyclopedia Americana).

  6.   Árbol de Navidad. Junpʼéel enciclopediaeʼ ku yaʼalik: «Le u adorartaʼal le cheʼoboʼ junpʼéel baʼax suuk u beetaʼal kaʼach tumen le máakoʼob kajaʼanoʼob Europaoʼ yéetel jach suukchaj u beetaʼal tumen le máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼoboʼ». Junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob suuk u beetkoʼoboʼ letiʼe «u tsʼáaikoʼob junpʼéel árbol de Navidad tu jool u najiloʼob wa ichiloʼ» (Encyclopædia Britannica).