Skip to content

Skip to table of contents

Ko ha Meʻaʻofa Taʻengata mei he Tokotaha-Fakatupú

Ko ha Meʻaʻofa Taʻengata mei he Tokotaha-Fakatupú

Ko ha Meʻaʻofa Taʻengata mei he Tokotaha-Fakatupú

ʻIKAI nai ʻoku fakaofo ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tui ʻa e kau saienisí ʻoku fiemaʻu ki he moʻuí ʻi ha faʻahinga palanite pē, ʻo tatau ai pē pe naʻe lave fakahangatonu pe fakahuʻunga ki ai ʻa e fakamatala ʻi he ʻuluaki vahe ʻo e Tohi Tapú? Ko e hā ʻa e ngaahi meʻá ni?

Ke tolonga atu ʻa e moʻuí, kuo pau ke lahi ʻa e vaí, ʻo hangē ko ia ʻoku lave ki ai ʻi he Senesi 1:2. Ko e māfana ʻo e ʻeá kuo pau ke tonu ia kae kei hoko ʻa e vai ʻi he palanité ko ha huhuʻa. ʻOku fiemaʻu heni ʻa e foʻi palanité ke ʻi he mamaʻo totonu mei he laʻaá. ʻOku toutou fakahanga ʻe he fakamatala ʻi he tohi Senesí ʻa e tokangá ki he laʻaá mo ʻene kaunga ki he māmaní.

Ke nofoʻi ʻe he tangatá, ʻoku fiemaʻu ki ha foʻi palanite ha ʻatimosifia mo ha tuifio pau ʻo e ngaahi kasá. Ko e tafaʻaki mātuʻaki mahuʻinga ko ení ʻoku lave ki ai ʻi he Senesi 1:​6-8. Ko e tupu ʻa e ʻulu ʻakaú, ʻo hangē ko ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Senesi 1:​11, 12, ko ha matavai lahi ia ʻo e ʻosikena ʻoku ala maʻú. Ko ha foʻi palanite ʻa ia ʻoku lava ke moʻui ai ha faʻahinga kehekehe ʻo e fanga monumanú ʻoku fiemaʻu ai ha ngaahi konitinēniti ʻo e kelekele mōmoa mo fakatupu mahu, ʻo hangē ko ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Senesi 1:​9-12. Fakaʻosí, ke maʻu ha ʻea feʻungamālie, kuo pau ke kiʻi fakaheihei ha foʻi palanite ki he ʻengikale totonú pea ke fakatuʻumaʻu ʻi hono tuʻunga totonú—ʻi he felāveʻi mo e māmaní, ʻoku kiʻi kaunga ki ai ʻa e fusi fakakalāvite ʻa hotau foʻi māhiná. Ko e ʻi ai ʻa e māhiná pea mo e niʻihi ʻo hono ngaahi ʻaongá ʻoku fakamatalaʻi ia ʻi he Senesi 1:​14, 16.

Naʻe anga-fēfē ʻa e lava ʻa e tokotaha tohi ʻi he kuonga muʻá ʻa Mōsese, ʻo fakahanga ʻa e tokangá ki he ngaahi meʻa ʻi ʻolungá ʻo ʻikai ha tokoni ʻa e ʻilo fakasaienisi ʻo onopōní? Naʻe maʻu nai ʻe Mōsese ha malava makehe ke ne mahinoʻi honau mahuʻingá ʻo mahulu atu ia mei hono toʻumeʻá? Ko hono moʻoní, naʻe fakamānavaʻi ia ʻe he Tokotaha-Fakatupu ʻo e ngaahi langí mo e māmaní. ʻOku taau ke fakatokangaʻi ia ʻi he vakai atu ki he tonu fakasaienisi ʻa e fakamatala ʻi he tohi Senesí.

ʻOku fakapapauʻi mai ʻe he Tohi Tapú ʻoku ʻi ai ha taumuʻa ki hono fakatupu ʻa e ngaahi meʻa fakaofo ʻoku tau mamata ai ʻi he ʻuniveesi takatakai ʻia kitautolú. “Ko e langi ko e langi ʻo Sihova,” ko e lau ia ʻa e Sāme 115:​16, “ka ko mamani kuo ne foaki ki he hakoʻi tangata.” ʻOku toe fakamatala ha saame ʻe taha: “Naʻa ne fakamaʻu ʻa e fonua ki hono ngaahi tuʻunga, ke ʻoua naʻa ueʻi ʻo lauikuonga pea taʻengata.” (Sāme 104:5) Kapau ʻoku palani pea fakatupu ʻa e ʻunivēsí mo hotau foʻi palanite fakaʻofoʻofá ʻe ha Tokotaha-Fakatupu, ko e moʻoni ʻoku ʻuhingamālie ʻa e tui ʻokú ne toe maʻu ʻa e malava ke fakatolonga ʻa e ngaahi meʻá ni. ʻOku ʻuhinga ení ʻoku lava ke ke fakatuʻotuʻa atu ʻi he loto-papau ki hono fakahoko ʻa e talaʻofa fakaofo: “Ko haʻa fai totonu te nau maʻu ʻa e fonua, pea te nau nofo ai ʻo tuputupuʻa.” (Sāme 37:29) Ko e moʻoni, ko e ʻOtuá “naʻe ʻikai te ne fakatupu [ʻa e māmaní] ke maomaonganoa” ka “naʻa ne faʻu ia ke nofoʻanga” taʻengata ai ʻa e faʻahinga houngaʻia ʻo e tangatá ʻa ia ʻoku nau lāuʻilo ki heʻene ngaahi ngāué.—Aisea 45:18.

Fakatatau ki he Tohi Tapú, naʻe haʻu ʻa Sīsū ki he māmaní ke ne akoʻi kitautolu ʻo kau ki he ʻOtuá mo ʻEne taumuʻa ke foaki ʻa e moʻui taʻengatá ki he faʻahinga talangofua ʻo e tangatá. (Sione 3:16) ʻOku tau tuipau ʻe vavé ni mai ke hanga ʻe he ʻOtuá ʻo “fakaʻauha ʻakinautolu ʻoku fakaʻauha ʻa e fonua,” ka ko e faʻahinga ʻoku ʻofa ki he melinó mei he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻoku nau tali ʻa ʻene tokonaki ki he fakamoʻuí te nau hao. (Fakahā 7:​9, 14; 11:18) He fisifisimuʻa ē ʻe hoko ki he moʻuí ʻi he hokohoko atu ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi hono ʻiloʻi mo fiefia ʻi he ngaahi meʻa fakaofo ʻo e fakatupu ʻa e ʻOtuá ʻo taʻengata!—Koheleti 3:11; Loma 8:21.

[Maʻuʻaunga ʻo e Tā ʻi he peesi 8]

NASA photo